ارزش ذاتی سهام چیست؟
مفهوم ارزش برای سرمایه‌گذاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدیهی است هدف گروه‌های مختلف سرمایه‌گذار همواره حداکثر کردن ارزش است و مدیران به‌عنوان نمایندگان سرمایه‌گذاران که به امور سیاست‌گذاری و عملیاتی شرکت‌ها مشغول هستند، موظف‌اند ثروت سرمایه‌گذاران را به حداکثر برسانند، بااین‌حال ارزش مفهومی انتزاعی دارد و محاسبه آن از عینیت بالایی برخوردار نیست. به همین جهت روش‌های مختلف ارزشیابی در حال توسعه است و محققین پیوسته در تلاش‌اند تا روش‌های کامل‌تر و دقیق‌تری را برای این منظور ابداع و پیشنهاد نمایند. انواع مختلفی از ارزش اعم از ارزش منصفانه، دفتری، اسقاط، جایگزینی، اقتصادی و … وجود دارد که در این مطلب به ارزش ذاتی سهام خواهیم پرداخت.
ارزش ذاتی سهام
ارزش ذاتی سهام یا ارزش بنیادی (Intrinsic value) مفهومی است که تجزیه و تحلیل‌کنندگان مالی برای برآورد ارزش سهام، با توجه به تمام عوامل، خصوصیات و شرایط فعالیت‌های تجاری یا سرمایه‌گذاری، آن را همواره مورد استفاده قرار می‌دهند. ارزش ذاتی سهام یک سرمایه‌گذاری مانند اوراق بهادار بر اساس دو عامل قدرت سودآوری و کیفیت کسب سود تعیین می‌شود. قدرت سودآوری بر اساس قابلیت‌های واحد اقتصادی برای افزایش یا ثبات سودآوری (تکرارپذیری در سال‌های آینده) قابل‌اندازه‌گیری است. کیفیت کسب سود بر اساس عواملی مانند مشتری‌مداری، کسب رضایت مشتری، کسب رضایت کارکنان، ریسک نسبی، رقابت و ثبات پیش‌بینی‌های سودآوری ارزیابی می‌شود. درواقع ارزش ذاتی سهام، ارزش واقعی شرکت یا دارایی بر اساس لحاظ تمامی ابعاد کسب‌وکاری ازجمله صورت‌های مالی، پتانسیل رشد شرکت و لحاظ دارایی‌های مشهود و نامشهود می‌باشد. به‌واقع ارزش فعلی (present value) جریانات نقدی که سهام یک شرکت در آینده برای سرمایه‌گذاران پدید می‌آورد، گویا و تعیین‌کننده ارزش ذاتی سهام سهام است. لذا در پیدا کردن ارزش ذاتی سهام، پیش‌بینی صورت‌های مالی در سال‌های آینده از اهمیت بالایی برخوردار است.
ارزش بازاری در مقایسه با ارزش ذاتی سهام
ارزش ذاتی سهام لزوماً مساوی با ارزش بازار نیست و به همین دلیل سرمایه‌گذاران بنیادی با استفاده از تفاوت در قیمت ذاتی و قیمت بازار اقدام به خرید یا فروش دارایی یا سهام می‌نمایند. بدین‌صورت که اگر سهامی کمتر از ارزش ذاتی سهام خود در حال معامله باشد، درواقع ارزش بازاری کمتری از ارزش ذاتی سهام داشته و فعالان بازار در این حالت اقدام به خرید می‌کنند، اصطلاحاً به سهامی که کمتر از ارزش ذاتی سهام خود در حال معامله باشد undervalue می‌گویند و اگر سهامی بالاتر از ارزش ذاتی سهام خود در حال معامله باشد، اقدام به فروش می‌کنند که به چنین سهامی نیز اصطلاحاً overvalue می‌گویند. لذا برای سرمایه‌گذاران در بازار سهام، تعیین اینکه سهام بالاتر و یا کمتر از ارزش ذاتی سهام خود قیمت‌گذاری شده است، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین به اختلاف بین ارزش ذاتی سهام و قیمت بازار، حباب گفته می‌شود. این حباب می‌تواند مثبت و یا منفی باشد. درواقع اگر سهمی قیمت بازاری بیشتر از ارزش ذاتی سهام خود داشته باشد حباب مثبت داشته و بایستی فروخته شود درواقع چنین سهمی به‌اندازه اختلاف بین ارزش ذاتی سهام و ارزش بازاری خود گران‌تر قیمت‌گذاری شده است و اگر سهمی قیمت بازاری کمتری از ارزش ذاتی سهام خود داشته باشد، حباب منفی داشته و بایستی خریداری شود به بیان دیگر چنین سهمی به‌اندازه‌ی اختلاف بین ارزش بازاری و ارزش ذاتی سهام خود ارزان‌تر قیمت‌گذاری شده است.
مفاهیم متفاوت ارزش، قیمت و بهای تمام‌شده
مفهوم «ارزش» با مفهوم قیمت و بهای تمام‌شده متفاوت است. قیمت، مبلغ واقعی صرف شده برای تحصیل دارایی است، تعریف دیگر قیمت را می‌توان رقم توافق شده برای معامله در بازار، دانست. بهای تمام‌شده نوعاً ارزش پولی عوامل تولید از قبیل کار، سرمایه و مدیریت است که برای خلق یک دارایی ضروری است. عبارت «او برای خانه اضافه پرداخته است» بر این دلالت دارد که بین قیمتی که فردی برای خانه پرداخت کرده و ارزشی که فرد دیگری برای آن تعیین کرده است تفاوت وجود دارد. ارزش، قیمت و بهای تمام‌شده مفاهیمی جداگانه‌اند و به‌ندرت دارای مبالغ پولی برابر هم می‌شوند.
رویکردهای ارزش گذاری
جهت ارزش‌گذاری شرکت‌ها و دارایی‌ها، می‌توان یکی از چهار دسته روش‌های زیر را بکار برد:
- روش‌های ارزش‌گذاری بر مبنای دارایی‌ها که در جایی به کار می‌رود که قصد داریم، دارایی‌های مورد تملک شرکت را از حیث ارزش فعلی ارزیابی کنیم.
- روش‌های ارزش‌گذاری تنزیل جریان نقدی که جریان‌های نقدی جهت رسیدن به ارزش سهام یا شرکت تنزیل می‌شوند. درواقع در این روش انواع مختلف جریان نقدی (به‌تناسب نیاز) با نرخی که نرخ تنزیل نامیده می‌شود به امروز تنزیل می‌شوند. لذا این روش به تخمین جریانات نقدی در سال‌های آینده و در نظر گرفتن مفروضات اساسی در رابطه با شرکت نیازمند خواهد بود.
- روش‌های ارزش‌گذاری نسبی که مبنای ارزش‌گذاری در این دسته روش، انواع مختلف ضرایب می‌باشند. P/E (قیمت به سود )، P/B(قیمت به ارزش دفتری)، P/S (قیمت به فروش)،P/D (قیمت به سود تقسیمی)، EV/S (ارزش شرکت به فروش) و… ازجمله این نسبت‌ها یا ضرایب هستند.
- روش‌های قیمت‌گذاری حق اختیار که در این روش‌ها از ارزش‌گذاری مطالبات احتمالی استفاده می‌شود.
در به‌کارگیری هریک از روش‌های بالا در نظر گرفتن اصول بنیادی زیر در ارزش‌گذاری حائز اهمیت است، درواقع برای اینکه مدل ارزشیابی از دیدگاه مفروضات، تعاریف و روابط، قابل‌اتکا و سازگار باشد، باید اصول زیر در آن رعایت شده باشد:
اصل سازگاری
بدین معنی که متغیرهای به‌کار رفته در فرمول‌ها با یکدیگر سازگار باشند. به‌عنوان مثال، چنانچه جریان نقد استفاده‌شده برای ارزشیابی، جریان نقد آزاد شرکت است، باید نرخ تنزیل نیز نرخ تنزیل کل جریان‌های نقد یا همان شرکت باشد. یا به‌عنوان مثالی دیگر، نرخ رشد استفاده‌شده باید نرخ رشد سود شرکت باشد. این اصل باید در خصوص مدل‌های تخمین ارزش پایانی (terminal value) و دوره پیش‌بینی نیز رعایت شود.
اصل انتظاری بودن نرخ‌ها
نرخ‌های استفاده‌شده برای بازده سهامداران، بدهی‌ها، رشد و بازده سرمایه‌گذاری‌ها همگی باید انتظاری باشند و نه تاریخی، زیرا پولپرداختی برای خرید شرکت بابت جریان‌های نقدی آتی و نه تاریخی است. دلیل محاسبه نرخ‌های تاریخی، استفاده از آ‌ن‌ها به‌عنوان معیاری برای تخمین و پیش‌بینی نرخ‌های آتی است. (در این رابطه موضوع مهمی وجود دارد و آن این است که در بازارهای مالی، سرمایه‌گذاران آینده را می‌خرند، درواقع چشم‌انداز یک سرمایه‌گذار رو به‌سوی آینده است و لذا این موضوع باید در محاسبات کمی ارزش نیز به‌نوعی منعکس شود.)
اصل تفکیک اقلام غیرعملیاتی
به‌منظور امکان اندازه‌گیری صحیح عملکرد شرکت و سازگار بودن اقلام و متغیرهای استفاده‌شده، اقلام عملیاتی از غیرعملیاتی تفکیک و هرکدام به‌صورت مستقل ارزشیابی می‌شوند.
اصل اهمیت
در ارزشیابی نیازی به انجام محاسبات دقیق و پیچیده و زمان‌بر برای متغیرهای کم‌اهمیت نیست. به‌عنوان مثال چنانچه در شرکتی پاداش هیئت‌مدیره یک‌هزارم سود خالص باشد لزومی به تخمین و اعمال اثر آن در محاسبات نخواهد بود.
اصل جامعیت
بدین معنی که اثر درآمدی و هزینه‌ای همه اقلام مهم صورت‌های مالی باید در محاسبات لحاظ شوند. به‌عنوان مثال، منابع مالی حقوق صاحبان سهام به‌عنوان یک منبع مالی، همراه با هزینه بوده و باید هزینه آن در محاسبات منظور شود. همچنین این اصل بیان می‌دارد که پارامترهای استفاده‌شده در مدل باید به نحوی محاسبه و تخمین زده شوند که متأثر از تغییر در رویه‌های حسابداری، دست‌کاری، سیاست‌های مدیریتی و … نباشند.
با سری مقالات آنچه یک سرمایه گذار بورس باید بداند (مفاهیم و اصطلاحات مهم بورس) بیشتر آشنا شوید
- نماد بورس چیست؟ چرا به جای نام شرکت‌ها از حروف اختصاری بورس استفاده می‌شود؟
- ارزش ذاتی سهام چیست؟
- فرابورس چیست؟ مشارکت در ثروت آفرینی
- قیمت اسمی و قیمت واقعی در بورس چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
- معاملات کد به کد در بورس چیست؟
- ارزش دفتری چیست و چگونه محاسبه می شود؟
- لغت نامه بورسی
- بورس چیست و چطور شکل گرفت؟ + فیلم + دانلود pdf آموزش بورس
- بازار بورس چیست و سرمایه گذاری در این بازار چه مزیت‌هایی دارد؟
- هر آنچه می‌خواهید از بورس بدانید (قسمت اول)
- هر آنچه می‌خواهید از بورس بدانید (قسمت دوم)
- هر آنچه می‌خواهید از بورس بدانید (قسمت سوم)
- آیا بورس فقط برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و ریسک‌پذیر مناسب است؟
- شاخص بورس چیست و بیانگر چه چیزی است؟
- انواع شاخص های بورس چیست و چه کاربردهایی در بازار بورس دارند؟
- سهام چیست و چه سهامی در بورس معامله می شوند
- سهم چیست و خرید و فروش سهام در بورس چگونه انجام می شود؟
- نحوه خرید سهام در بورس تهران و نکات مهم قبل از خرید آن
- آموزش خرید و فروش سهام در بورس
- آموزش نحوه خرید و فروش سهام در بورس بصورت آنلاین و اینترنتی
- صف خرید و صف فروش سهام در معاملات بورس چیست؟
- آموزش نکات کلیدی معاملات آنلاین در بورس سهام ایران
- اختیار معامله چیست؟ قرارداد اختیار خرید و اخ
- ۹۸/۰۹/۲۷